Geen pas, geen toekomst?

JRS Belgium begeleidt met het project Plan Together gezinnen met kinderen in irregulier verblijf. De belangrijkste doelstelling van dit project is aantonen dat we met hen kunnen werken aan een duurzame toekomst, ook zonder detentie. Oriana vertelt hoe het gebrek aan een pas zowel haar leven op de schoolbanken als haar vrije tijd hypothekeert.

"Ik ben Oriana, ik ben zeventien jaar. Ik woon met mijn mama en mijn drie broers en drie zussen in een appartement in een klein dorp. We wonen klein, er zijn twee slaapkamers en mijn mama slaapt met mijn kleine zus in de living. Ik ben geboren in België, spreek enkel Nederlands en een paar woordjes Kosovaars. Mijn ouders vroegen verschillende keren asiel aan in België maar werden geweigerd. Omdat ze afkomstig zijn uit een land van voormalig Joegoslavië, werden we erkend als ‘staatloze personen’ in 2015. Jammer genoeg vergat de advocaat die de procedure tot staatloosheid inleidde, om daarna ook een aanvraag tot regularisatie te doen. Een nieuwe advocaat diende dit in eind 2019 in, maar in mei 2021 wachten we nog steeds op een antwoord van de Dienst Vreemdelingenzaken hierover.

Ik woon al mijn hele leven in België, steeds illegaal. In de lagere school wist ik wel dat we geen papieren hadden maar ik trok me daar niets van aan. Toen ik naar het middelbaar ging, besefte ik pas wat het betekent om op te groeien zonder papieren en zonder geld. Want geen papieren hebben betekent ook arm zijn!

JPEG - 306.4 kio

Ik studeer logistieke hulp in het deeltijds onderwijs. Ik deed stage in een kinderdagverblijf en in een rust- en verzorgingstehuis. Ik diende mijn cv in om daar deze zomer een vakantiejob te kunnen doen. Misschien zullen ze me aanvaarden en een contract geven aan de hand van mijn rijksregisternummer. Maar als ze mijn pas vragen, zal ik moeten afhaken want ik heb geen identiteitskaart. Daarom kan ik me ook niet inschrijven bij een interimkantoor.

Ik zit nu het tweede jaar op een nieuwe school maar door Corona ken ik mijn klasgenoten niet goed. Ik heb geen vrienden in de klas maar wel een paar goeie vriendinnen van buiten de school. Mijn vriendinnen weten niet dat ik geen papieren heb. Ik durf dat niet vertellen. Dat is moeilijk want ik kan niet mee op uitstap en heb geen geld om te gaan shoppen. Dan moet ik elke keer weer een uitvlucht zoeken. Soms zeg ik dat ik geen zin heb, dat ik mijn identiteitskaart thuis heb laten liggen, dat ik geen bankkaart heb, dat mijn mama mee moet zijn om kleren te kopen of zo. Eén van mijn vriendinnen komt hier vaak aan huis. Ik zou haar graag in vertrouwen nemen, maar durf niet want als zij het toch aan iemand vertelt, dan weet straks iedereen dat ik geen papieren heb. En dan zullen mensen reageren met “ga dan terug naar jullie land” of “er is al geen werk genoeg voor de Belgen”. En ik heb het nu al zolang verzwegen dat het moeilijk is om er nu plots wél eerlijk over te praten.
Een aantal leerkrachten zijn op de hoogte van mijn situatie. Ze steunen mij, bieden me soms wat te eten aan of een buskaart, maar meestal weiger ik dat te aanvaarden. Ze gaven me wel een laptop om de lessen van thuis uit te kunnen volgen en iemand betaalde voor mij een internetabonnement.

Ik zou graag mijn rijbewijs halen maar dat lukt niet zonder papieren en zonder geld. En mijn vriendinnen willen volgende zomer nadat we afgestudeerd zijn op vakantie naar Kroatië maar ook dat zal niet lukken voor mij. Ik zal opnieuw een uitvlucht moeten bedenken. Maar ook kleine uitstapjes zijn moeilijk: ofwel is het te duur ofwel moeten we onze pas tonen om binnen te kunnen. Het OCMW organiseert uitstappen voor mensen in armoede, maar mensen zonder papieren mogen daar niet aan deelnemen.

We zijn goed omringd door vrijwilligers die ons helpen de huishuur en gas en elektriciteit en zo te betalen. We krijgen soms maaltijden en mensen helpen ons met kledij. Alleen schoenen en ondergoed kopen we zelf. Af en toe koop ik ook eens een goedkoop truitje, maar ik zou graag eens merkkledij kopen. Ik maak hierover vaak ruzie met mijn mama. Ik weet wel dat ze het moeilijk heeft maar ik wil zo graag een beetje geld om eens iets te gaan drinken of ook een broodje te kopen op de middag. Maar achteraf ben ik dan verdrietig en huil ik."

Oriana