Leren vergeven

Eén keer per jaar komen de bezoekers van gesloten centra van alle Europese JRS-kantoren samen in de zogenaamde Detention Visitors Support Group (DVSG). Dit jaar vond dit plaats – voor de dertiende keer al – in Porto van 2 tot 4 juni. Voor mij was dit het derde jaar op rij dat ik hieraan kon deelnemen. Het was dus een blij weerzien met de collega’s uit Roemenië, Spanje, Luxemburg en het Verenigd Koninkrijk.
Het thema dit jaar was ‘resilience’, veerkracht dus. Onze collega’s lichtten het ‘REACH-model’ van Worthington toe als methode die zij gebruiken in het werken met vluchtelingen. Kort gezegd is dit een stappenplan in vergeving. Dit zijn de vijf stappen:

Recall the hurt

De eerste stap is het terughalen van het leed dat is aangedaan met de pijn en de emotie die daarbij horen. Men moet werkelijk onder ogen zien wat er aan de hand is. Dit is de belangrijkste en moeilijkste stap. Het is hard werken omdat hierbij allerlei gevoelens opnieuw beleefd worden.

Empathize with the one who hurt you

In de tweede stap wordt aandacht besteed aan de persoon die de pijn heeft veroorzaakt. Wie is hij of zij eigenlijk? Hoe was het voor de tijd toen het gebeurde? Op deze manier kunnen gevoelens tegenover de dader meer in het licht van begrip gesteld worden.

JPEG - 784.2 kio

Altruistic gift

Vergeven is een daad van geven. Het is een daad van onbaatzuchtigheid. Het is van belang te beseffen dat men niet alleen slachtoffer is maar ook dader. Men moet zich realiseren dat men ooit ook zelf vergeving heeft ontvangen of ooit nog eens in de toekomst zal krijgen. Vergeving kan daarom niet opgelegd worden als een eis, want dat zou opnieuw een vorm van ‘geweld’ zijn. Vergeving is kosteloos; men hoeft er niets voor terug te krijgen. Zou dat wel zo zijn, dan kan het geen vergeving meer zijn. De persoon die vergeeft, geeft letterlijk iets weg wat beide partijen als een geestelijke last ervaren.

Commitment to forgive

Het is van belang om de vergeving openlijk uit te spreken. Dat kan door een notitie te maken voor jezelf of door de betrokkene er iets over te zeggen. Daardoor kan een begin gemaakt worden met verzoening, gericht op herstel van de relatie.

Holding on to forgiveness

Op lange termijn kan de relatie onder druk komen te staan. Het slachtoffer kan door het gebeurde voor het leven getekend zijn. Het gevaar bestaat dat men opnieuw in een situatie terechtkomt waarin emoties de overhand krijgen. Wellicht moet het proces dan herhaald worden.
We kregen de kans om dit kort in te oefenen en stelden vast dat het geen evidente weg is, zeker niet in het werken met vluchtelingen in een gesloten centrum. Maar het model geeft ons wel kleine aanzetten om over vergeving te praten.
Verder leidde JRS Europe een sessie rond ‘advocacy’, meer bepaald over alternatieven voor detentie. Ngo’s – ook in België – willen immers alternatieven ontwikkelen om detentie van vluchtelingen te verminderen of zelfs af te schaffen in uitvoering van de terugkeerrichtlijn.

We kregen ook de kans om het detentiecentrum in Porto te bezoeken. Het is een klein centrum beheerd door de overheid met behulp van een externe bewakingsfirma. Helemaal anders dan in België runt JRS Portugal daar de sociale dienst en coördineert ze de medische hulp van Dokters van de wereld.
Tijdens deze bijeenkomst wisselden we ook uit in internationale groepjes over de thema’s ‘vrouwen in detentie’, ‘monitoring’ en ‘gezinnen in detentie’. Ofschoon we in verschillende landen werken, vinden we heel snel aansluiting bij mekaar én voer voor discussie. Allemaal werken we met vluchtelingen die vastgehouden worden, en dat creëert zeer snel een hechte band. Zeker nu blijkt dat de regeringen in Europa een steeds hardere migratiepolitiek voeren.

Griet Demeestere
geaccrediteerd bezoeker