Opgesloten? Uitgesloten? JRS komt op bezoek

De bezoeken aan personen in de gesloten centra vormen het kloppende hart van JRS België. Elke week gaan onze geaccrediteerde bezoekers naar het centrum Caricole in Steenokkerzeel en naar de gesloten centra van Brugge en Merksplas. Onze collega’s van Caritas en Point d’Appui bezoeken de drie andere centra, respectievelijk 127bis (eveneens te Steenokkerzeel), het nieuwe centrum voor vrouwen in Holsbeek en Vottem.

Daarnaast bezochten we ook de terugkeerwoningen en de zogenaamde family units, waar gezinnen met kinderen kort opgesloten werden. De terugkeerwoningen zijn dan weer huizen waar de Belgische overheid gezinnen vasthoudt sinds haar veroordeling door het Europees Hof voor de Rechten van de Mens (voor de opsluiting van gezinnen met kinderen).

Aanwezig zijn is de kerntaak van onze bezoekers: luisteren, ruimte scheppen voor een ontmoeting van mens tot mens, de gedetineerde vergezellen tijdens de moeilijke periode van de opsluiting. Aanwezig zijn betekent ook de boosheid, de onmacht of de radeloosheid van de gedetineerde delen. Als we iets kunnen doen (een advocaat zoeken, familieleden opbellen, bemiddelen met de advocaat, een contact opzoeken in de buitenwereld, uitleg geven over de gang van zaken in het centrum of over de mogelijke procedure(s), bemiddelen bij de directie, ...), zullen we dat ook doen, maar in veel gevallen kan een bezoeker alleen maar luisteren. Onze geaccrediteerde bezoekers hebben ook de taak om de gang van zaken in de centra te volgen, de zogenaamde ‘monitoring’. Na elk bezoek wordt een verslag gemaakt, dat gedeeld wordt met partners in het werkveld. Op grond van de bevindingen op het veld sensibiliseert JRS Belgium samen met deze organisaties de publieke opinie en de beleidsmakers.

Naast de geaccrediteerde bezoekers is er ook een team van vriendschappelijke bezoekers actief. Ze gaan een meer persoonlijke relatie met meer tijd en diepgang aan met één persoon voor de tijd dat deze in het gesloten centrum blijft. Doorheen de jaren stellen we steeds dezelfde zaken vast: de mensen ervaren hun opsluiting, die omwille van administratieve redenen werd bevolen, als een groot onrecht; de opsluiting heeft een negatieve invloed op hun fysieke en mentale gezondheid; families worden gescheiden; soms vindt er buitensporig geweld plaats bij de repatriëring; soms kan een opsluiting in isolement maanden aanslepen; zelfs psychisch zieken en jongeren die nog maar net meerderjarig zijn worden opgesloten.

Het personeel doet er alles aan om hun verblijf in het gesloten centrum zo draaglijk mogelijk te maken - daar zijn onze bezoekers ook getuige van - maar de menselijke kost van dit terugkeerbeleid (zonder rekening te houden met de enorme financiële kosten ) is hoog.